Türkiye de sigortalılıkla ilgili olan uygulamaların yeterince bilinmediği ortadadır. Dolayısıyla ülke nüfusunun yarısından fazlasının sigortalı olarak çalıştığını düşünürseniz bunun çok büyük bir eksiklik olduğunu görebilirsiniz. Bu yazımızda sizlere 5510 sayılı kanunda geçen isteğe bağlı sigortalılık şartları hakkında bilgi vermeye çalışacağız. Hangi şartlarda sigortalarının sonlanacağını ve de isteğe bağlı olarak sigortalılık konusundaki önemli noktaları detaylıca ele alacağız.
İsteseniz ilk önce tanımı ve de koşullarına kısaca bir değinelim.
İsteğe Bağlı Sigortalılığın Tanımı ve Koşulları
İsteğe bağlı sigortalılık denildiğinde sizin bilmeniz gereken şey zorunlu bir sigortalı olabilmek için aranan şartları taşımayan kısaca herhangi bir işyerinde çalışmayan ya da çalıştıktan sonra bu hakkı yitirmiş olan (işten çıkan). Çalıştığı yerde 30 günden az süre ya da part time olarak çalışan daha önce hayatında hiç sosyal güvenlik kurumuna bağlı olarak çalışmayan kişilerin kendi sigorta bedellerini kendileri yatırarak emeklilik için yeterli olacak gün sayısını tamamlamak isteyenlere tanınan bir haktır.
5510 sayılı kanunda yer alan tanımı ise “İsteğe bağlı sigorta; kişilerin isteğe bağlı olarak prim ödemek suretiyle uzun vadeli sigorta kollarına ve genel sağlık sigortasına tâbi olmalarını sağlayan sigortadır.” Ancak burada isteğe bağlı sigortalılık kanunun dördüncü maddesinin birinci fıkrasının B bendine göre Bağ-kur şeklinde kabul edilecektir. İstisnai durumlar vardır onu yazımızın geri kalan bölümünde açmaya çalışacağız.
İsteğe Bağlı Sigortalı Olabilmenin Şartları
Bu sigortalılık durumundan yararlanılabilmesi için bir takım şartların yerine getiriliyor olması gereklidir. Bu şartları yerine getirmeyenlerin haktan yararlanabilmesi de söz konusu değildir.
Ülkemizde halen ikamet edenler ve de ikamet ettiği dönemde sosyal güvenlik sözleşmesi imzalamamış olan ülkelerde bulunan Türk vatandaşları
- Sigortalılığı nedeniyle bir aylık bağlanmamış olanlar
- Zorunlu sigortalı olabilecek konumda olmayanlar.
- 30 günden az ya da part time çalışanlar
- 18 yaşını tamamlamış olanlar
- Dilekçe ile Sosyal güvenlik kurumuna başvuruda bulunulması
Yukarıda belirttiğimiz şartları taşıyorsanız o zaman başvuru hakkına sahipsiniz.
Ülkemizde ikamet etme şartı ve bu şarta bağlı durumlar
- Kanunun yönetmeliğine göre 01.10.2008 tarihinden sonra isteğe bağlı sigortalılıkta Türkiye’ de ikamet etme şartı aranıyor. Ancak Türkiye ile uluslararası Sosyal Güvenlik sözleşmesi imzalamamış olan ülkelerde yaşayan ve burada çalışan kişilere ülkemizde ikamet etme şartı istenmemektedir.
- İsteğe Bağlı Sigortalı Olma Şartlarını Taşımaları Halinde;
- Ceza ve infaz kurumları, tutukevleri, hükümlüler ve tutuklılar
- Meslek öğrencileri, çıraklar, zorunlu staj yapanlar.
- İŞKUR kursiyerleri
- Kamu dairelerinde çalıştıkları sırada iş sözleşmeleri askıya alınmış olan kişiler.
İşsizlik ödeneği almış kişiler İstedikleri takdir de İsteğe bağlı sigortalı olabilmektedir.
İsteğe bağlı sigorta primleri ve ödenmesi
İsteğe bağlı sigorta pirimi ödemesinin belirlenmesinde alt ve üst sınır gözetilmektedir. Buradaki esas kazancın % 32’s şeklindedir. Sigortalının bakmakla olduğu yükümlüler de prim ödemesi sonrasında genel sağlık sigortası kapsamına alınmaktadır. Eğer ki primler 12 aylık süre içerisinde yatırılmazsa o zaman sigortalılık süresi işlenmez ve de ödenmiş olan primler tekrardan iade edilir.
İsteğe bağlı sigorta başlangıcı
Sigortalı olmak için başvuran kişinin başvurma işlemi gerçekleştiği andan itibaren sigortalılık süresi de başlatılmış olacaktır.
