Türkiye’de gerek kamu (devlet) gerekse özel sektör tarafından engellilere tanınan bir takım sosyal ve ekonomik haklar vardır. Örneğin ÖTV indirimli araç alımı, erken emeklilik, sosyal yardım ödemeleri, toplu taşım araçlarından indirim vb. gibi. Tüm bu haklardan yararlanmak isteyen yurttaşların sağlık kurulu raporu alarak bir anlamda resmi olarak engelli olduklarını belgelemeleri gerekmektedir. Peki engelli hakları için rapor oranı en az kaç olmalı?
Yasa koyucu bir kişinin yasal olarak engelli sayılması için alacağı sağlık kurulu rapor oranının en az yüzde 40 olması gerektiğine hükmetmiştir.
Rapor oranı yüzde 40 altı olanlar?
Sağlık kurulu rapor yüzdesi %40 altı olan yurttaşlar maalesef ki engellilere tanınan hiçbir haktan faydalanamıyor. Bunun tek istisnası ÖTV indirimli araç alımında geçerli Daha anlaşılır olması adına rapor yüzdesi yüzde 40 ın altında olan engelli bireyler gerekli koşulları taşıması halinde sadece ve sadece ÖTV indirimli araç alabilmekteler. Bunun dışında yukarda örnek vererek saydığımız hiçbir engelli hakkından faydalanmaları mümkün değil.
Ne engelli ne sağlam sayılmak!
Ülkemizde engelliler ekonomik açıdan büyük zorluklar içerisindeler. Devlet sosyal dokuyu zedeleyen bu dengesizliği önlemek adına engellilere bir takım haklar tanıyarak içinde bulundukları dezavantajlı durumu kısmen de olsa düzeltmek adına bir takım girişimlerde bulunmakta. Örneğin engelli bireylerin çalışma yaşamına katılımı için 2 yılda bir düzenlenen EKPSS (engelli kamu personel seçme sınavı) sınavı düzenleyerek engelli bireyleri kamuda istihdam etmekte veya özel sektöre belli sayının üzerinde çalışanı olan kurumlar için engelli personel çalıştırma zorunluluğu getirmektedir.
Tüm yaptırımlara binaen tamda istenilen düzeyde olmasa bile engelli bireyler bir şekilde çalışma yaşamına katılabiliyorlar.
Peki rapor oranı yüzde 40 ın altında olanlar? Örneğin %39 raporu olan biri?
Maalesef bu insanlar “ne engelli ne sağlam” sayıldıkları için büyük bir çıkmazın içerisinde debelenip durmaktalar.
Özel sektörde iş başvurusunda bulunduklarında “engelli kadromuzda çalışman için rapor” getir deniliyor. Rapor oranı yüzde 40 altı olduğu içinde engelli kadrosunda çalıştırılmıyorlar. Normal statüde çalıştırın denildiğinde ise “sen engellisin tam verim alamayız” gerekçesiyle başvuruları ret ediliyor.
Çözüm ne olmalı?
Elbette ki bir haktan faydalanmak için belli şartların koşulların yerine getirilmesi gerekmekte. Romantik bir yaklaşımla engelli haklarından faydalanmak için şart olmasın demenin realiteyle bir alakası yok. Bunun bilincinde ve farkındayız. Ancak buradaki özel duruma istinaden, hiç olmazsa %40 lık oran şartının kısmen esnetilmesinde fayda olacağını düşünmekteyiz. Bizim önerimiz rapor oranı %30-39 arası olan engellilerinde, oranı %40 ve üstü olan engellilerle aynı hakka sahip olması gerektiği yönündedir.