Travmadan kaynaklanan bir baskı sonucu omuriliğin zedelenmesi veya bir hastalığa bağlı olarak omuriliğin işlevini yitirmesi omurilik felci olarak tanımlanır. Beyin ile organlar arasında iletişim kopukluğuna neden olan felçle birlikte kişinin hareket kabiliyeti sınırlanabilmektedir.
Omurilik felci nasıl oluşur
Omuriliğin içinde ya da etrafında çeşitli hastalıklara bağlı olarak sıkışması ya da baskıya uğraması felcin baş göstermesine neden olur. Kişideki yumuşak doku hastalıklarına bağlı olarak omurga çevresinde oluşan deformasyon veya omurilik fıtıkları da felcin oluşunda etkendir. Ayrıca omurga veremi, menenjit, omurga ve omurilikte görülen tümör gibi sağlık problemleri de omurilik felci oluşmasına etki eden hastalık unsurlarıdır.
Omurilik felci seviyeleri
Hastalık tetraplegia ve parapleji gibi iki farklı seviye ile nitelendirilmektedir. 6 farklı evresi bulunan tetraplegia seviyesinde boyundan zedelenen omurilik gövdenin hissi başta olmak üzere kolların hareket kabiliyetini ve bacakların hareket yeteneğinin tamamen yitirilmesine neden olabilmektedir. Gövdenin ve bacakların hissedilmediği bu seviyede omurilik felci geçiren kişi boyun, yüz, el ve kollarını kısmi olarak hissedebilmektedir. Tetraplegia seviyesinde 6 evrede hasta kişi genel itibari ile yanında bir başkasının yardımına ihtiyaç duyabilmektedir.
Parapleji seviyesine bakıldığında ise omurilik felci geçiren kişi genellikle bacaklarını oynatması mümkün değildir. İki farklı evre olarak alt gruba ayrılan seviyede high parapleji evresini yaşayan hasta belden yukarısını hissederken bacaklardaki hissini tamamı ile kaybeder. Omuriliğin sırttın üst taraftan zedelenmesi durumları high parapleji evresidir. Low paraploji evresinde ise sırtın alt tarafında meydana gelen hasar sonucu bacaklarda tamamen vücudun ise belirli bölgelerinde his kaybı oluşabilmektedir.
Omurilik felci iyileşir mi?
Omurilik felcin geçirildiğinde nedeni ne olursa olsun omurilik şoku denilen evrenin atlatılması ile vücutta iyileşmeler görülebilmektedir. Omurilikteki zedelenmeye bağlı olarak çıkan omurga şoku organın işlevini yitirerek kendisini kısıtlamasına neden olmaktadır. Kişiden kişiye göre değişen şoku atlatma sürecinde birkaç saate geçebilen şok 6 aya kadar da devam edebilmektedir. Bu dönemde omurganın zedelenme derecesini saptamak mümkün olmadığı için tedavi sürecinin de ne yönde ilerleyeceğine karar vermek doğru olmayacaktır. Zedelenmeye bağlı omurilik felcinde iyileşme süreci 6 aydan iki yıla kadar sürerken zamanın ilerlemesi iyileşme şansını azaltabilir. Ancak omurilik felci tümör nedeni ile ortaya çıkmışsa hastanın iyileşme şansı yok denebilecek kadar az olacaktır.
Omurilik felci cinsel hayat
Omurilik felci geçiren bir hasta için cinsel hayat tamamı ile bitmiş sayılmaz. Geçirilen felcin seviyelerine bağlı olarak değişkenlik gösteren cinsel hayat bazı hastalarda tüm fonksiyonların yitirilmesine de neden olabilmektedir. Tam olarak hasar görmemiş ve iyileşme sürecinin sorunsuz ilerlediği hastalar için zamanla cinsel istek duyabilme de söz konusu olabilmektedir.
Omurilik felci tedavisi mümkün mü?
Zedelenmeye bağlı omurilik felci durumlarında omurga şokunun atlatılma süreci birkaç saatten 6 aya kadar veya iki yıla kadar sürebilmektedir. Bu süreçte uzman doktor kontrolünde fizik tedavi uygulamalarının gerçekleştirilmesi şokun atlatılması adına tedavi sürecini kısaltabilmektedir.
Omurilik felci kök hücre tedavisi
Omurilik felci hastalar için bir umut ışığı olan kök hücre tedavisi ile omuriliğin yeniden işlevini kazanması sağlanabilmektedir. Bu sayede hastanın yaşamsal fonksiyonlarında vücudunun hareket kabiliyetini kaybettiği unsurlar yeniden kazanılabilmektedir. Omurilikteki zedelenmeye bağlı felç durumları için hastaların tedaviye kısa sürede cevap verebilmesi kök hücre tedavisi ile mümkün olabilmektedir. Ancak uzman doktorun yapacağı tetkiklerle kök hücre nakli yapılabilir veya farklı bir tedavi süreciyle hastanın iyileşme sürecine katkı sağlanabilir.