Malulen Emeklilik Şartları

Malulen emeklilik SGK kapsamında bilinen en kısa emeklilik şeklidir. Öyle ki gerekli şartların yerine getirilmesi durumunda hizmet yılı aranmaksınız 1800 gün prim gün sayısıyla malulen emekli olunabilir. Sosyal güvenlik kurumu kapsamında ki en kısa emeklilik türü olan malulen emeklilik için gerekli belgeler, malulen emeklilik kapsamındaki hastalık listesi, malulen emeklilik için gerekli rapor oranı gibi konuyla ilgili tüm merak edilen soruları yanıtlamaya çalışalım…

Malulen Emeklilik İçin Gerekli şartlar Nedir?

Malulen emeklilik için en önemli kriterlerin başında ilk sigortalılık tarihinde sigortalının “maluliyet” düzeyinde sakatlığının olmaması, daha sonra bu oranın maluliyet düzeyi veya üzerine çıkmış olması gerekir. İkinci şart ise sigortalının 10 yıl hizmet süresi ve 1800 gün prim şartını yerine getirmiş olması. Bu 2 şart dışında birde üçüncü bir malulen emeklilik koşulu vardır ki oda sigortalılık tarihine bakılmaksızın salt prim gününe bakılarak yapılan malulen şeklidir ki onun içinde 1800 gün prim gerekir. 1800 günle malulen emekli olmak için kişinin başkasının bakımına muhtaç derecede malul sayılması gerekir. Daha akılda kalıcı olması için bu şartları sıralayalım.

Malulen Emeklilik İçin Gereken Rapor, Prim ve Hizmet Şartları

1. İlk sigortalılık tarihinde malul olmamak
2. 10 yıl sigortalılık süresi, 1800 gün primi yerine getirmek
3. Kişi başkasının bakımına muhtaç derecede malul ise 1800 gün primi tamamlaması

Bu üç maddeyi kısaca biraz açalım. Birinci maddede geçen “ilk sigortalılık tarihinde malul olmamak kavramı” kişinin sigorta başlangıcı yaptığı tarihte çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün %60’ını kaybetmemiş olmaması gerekir.

İkinci maddede geçen 10 yıl hizmet süresi ve 1800 gün şartı ise, ilk sigortalı olunan tarihin üzerinden 10 yılın geçmiş olması bu süre zarfında ise sigortalının en az 1800 gün prim ödemesi anlamına gelir.

Örnek: İlk sigorta tarihi 01/10/2008 olan birinin hizmet yılını tamamlaması için 01/10/2018 tarihini beklemesi gerekir.

Üçüncü maddede geçen “başkasına bakımına muhtaç olacak derecede malul olma” kavramı ise sigortalının hastalığının, engelinin son derece ileri seviyede olup, bir başkasının mutlak yardımı olmadan yaşamını idame ettiremeyecek düzeyde malul olması anlamına gelir. Bu durumda olan kişilerin, sigortalılık süresine bakılmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmaları koşuluyla kurumca malulen emekli olmalarına karar verilir.

Malulen Emeklilik Raporu Nasıl Alınır?

Sanılanın aksine önceden aldığınız ve sizin engel oranınızı gösteren sağlık kurulu raporu ile malulen emekliliğe başvuramazsınız. Başvuru yapamadığınız gibi önceden alınan sağlık kurulu rapor oranlarının malulen emeklilik işlemlerinde hiçbir geçerliliği yoktur. Yani malulen emekliliğe esas alınacak raporun, sigortalıların sağlık hizmeti sunucularından alacakları maluliyete ilişkin raporlar, Kanuna göre malul sayılmaları için yeterli değildir. Sigortalının malul sayılabilmesi için, çalışma gücünün veya meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettiğinin Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekir. Konuya ilişkin düzenleme “MALULİYET TESPİTİ İŞLEMLERİ YÖNETMELİĞİ” de belirlenmiştir. Bakınız ilgili yönetmelik: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130803-6.htm

Malulen emeklilik için alınacak sağlık kurulu raporlarının nasıl olacağını ve sürecin nasıl geliştiğini herkesin anlaması adına teknik terimlerden uzak kalarak şu şekilde anlatırsak herkes daha kolay anlamış olur.

ADIM ADIM MALULEN EMEKLİLİK RAPORU ALMA

Sigortalı bağlı bulunduğu ildeki SGK (sosyal güvenlik kurumu) il müdürlüğüne 5510 Sayılı Kanun’un 25’nci maddesi (ki bu bu kanun maddesi malulen emekliliğin düzenlendiği kanun maddesidir) gereği malulen emeklilik talebiyle başvuruda bulunur. SGK il müdürlüğü maluliyetin tespiti için sigortalıyı hastaneye sevk eder, sigortalı hastanede heyete girer. Heyet hastanın muayenesine ilişkin tüm tetkikleri, epikrizler, ameliyat notları, patoloji raporları ve benzeri belgeleri rapora ekler. Raporda oran belirtilmez. Eğer oran belirtilmiş ise de bu belirtilen oran Kurum sağlık kurulu kararlarında esas alınmaz. Daha ne olması adına; malulen emekliliğe esas alınan raporda sadece hastalık, sakatlık, engel durumuna ilişkin bulgular tespit edilir.

Bu yapılan tespitler daha sonra Maluliyet daire başkanlığına gönderilir. Oradaki heyet raporda yazan bulguları tetkikleri detaylı inceleyerek kişinin malul sayılıp sayılmayacağına karar verir ve sonucu sigortalıya bildirir. Verilen kararda bu kişi “maluldür” denmişse malulen emekli olursunuz, “malul değildir” denmişse malulen emekli olamazsınız.

Malulen Emeklilik Başvurusu Ret Edilenler Ne Yapmalı?

Yukarda saydığımız adımları izleyip malulen emeklilik talebinde bulundunuz ancak kurum sizin malul olmadığınıza karar vermiş ise karara 6 ay içerinde itiraz etme hakkınız bulunmaktadır. İtirazlar Kurum sağlık kurulu kararlarının sosyal güvenlik il müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkezlerince kararın ilgililere tebliğ edildiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna yapılır.

Malulen Emeklilik Başvurunda Gerekli Belgeler

Malullük aylığı bağlanmasına ilişkin yaptığınız başvurularda sizden bazı belgeler istenecektir. Bu istenecek belgeler bağlı bulunduğunuz sigorta koluna (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) göre değişiklik gösterecektir. Biz hem SSK hem Bağkur hem de Emekli sandığı mensuplarının malulen emeklilik başvurularında gerekli belgeleri aşağıya yazıyoruz.

Hizmet akdine tabi çalışan (4/a’lı) ve kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile köy ve mahalle muhtarları (4/b’li) sigortalılar için;

• Tahsis Talep ve Beyan Taahhüt Belgesi
• Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesi (işten ayrıldıktan sonra ilk 10 gün içinde talepte bulunanlar için)
• Kamu görevlisi olan (4/c’li) sigortalılar için;
• Malullük aylığı bağlanabilmesi için açıkta bulunanların şahsen/vekâleten veya görevde bulunanlar için Kurumları aracılığı ile yapılacak başvuru,
• Malulen emekliye sevke ilişkin emekliye sevk onayı
• Maluliyetin tespiti için Sağlık Kurulu raporu

Malulen Emeklilik Kapsamındaki Hastalıklar

Geçtiğimiz yıllarda yapılan bir düzenlemeyle şimdiye kadar malulen emeklilik kapsamında değerlendirilmeyen bazı hastalıklar malulen emeklilik kapsamına alındı. Malulen emeklilik listesine alınan hastalıklar şunlardır:

• NÖROLOJİ
• PSİKİYATRİ
• GÖZ HASTALIKLARI
• KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI
• ONKOLOJİ
• HEMATOLOJİ
• ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ
• ROMATOLOJİ
• GASTROENTEROLOJİ VE HEPATOLOJİ
• DERMATOLOJİ
• KARDİYOLOJİ
• DAMAR HASTALIKLARI
• ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA HASTALIKLARI
• SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI

Önemli uyarı: Yukarda sayılan her hastalık grubunda olan hastalar malulen emekli edilecek diye bir kural yoktur. Bu yasanın çıkmasıyla birlikte gazete televizyon haberlerinde yapılan bazı yanlış yorumlar nedeniyle kamuoyunda sanki her “kardiyoloji” hastasının yani kalp hastasının koşulsuz şartsız malulen emekli edileceği algısı uyandırıldı. Ancak böyle bir durum söz konusu değil. Söz konusu hastalıkların tamamı (kanser, çilt vb. gibi) çalışma gücü ve meslekte kazanma gücü kaybı ve maluliyet tespiti yönetmeliği gereği detaylı tetkiklerin yapılması sonucu hastanın maluliyet durumuna göre malulen emekli edilip edilmeyeceğine karar verilir.

Birden Fazla Hastalıkta Malulen Emeklilik

Bu durumda malulen emeklilikte fazlasıyla merak edilen ve karıştırılan bir durumdur. İlk önce şu tespiti yapmakta fayda var. Malulen emekli olunabilmesi için tek hastalıktan %60 oranında rapor alınması gerekmektedir. Bilindiği üzere sağlık kurulu raporlarında birden fazla hastalık olması halinde bu hastalıkların toplanıp hesaplanmasında “Balthazard” hesaplama yöntemi kullanılmaktadır. Bu yöntemle yapılan hesaplama da eğer tek hastalıktan %60 oran verilmemişse kişi malulen emekli edilemez.

Bir örnek hesaplama verelim.

Onkoloji %30, nöroloji %20, kardiyoloji %35 vermişse bu hastalıkların toplamı balthazara göre %63 etmektedir. Ancak kişi bu oranı tek hastalıktan almadığı için malulen emekli edilmez.

Malulen Emeklilik Maaşı Düşük mü olur?

Malulen emekli olmayı düşünen kişilerin en fazla merak ettikleri konuların başında malulen emekli maaşının düşük olup olmayacağı konusudur. Emeklilikte alınacak emekli maaşının miktarı hesaplanırken iki önemli temel kritere bakılır. Bunlar

1. Çalışırken alınan maaşın miktarı
2. Aylık bağlama oranı (ABO)

Sondan başlamamız gerekirse gerek malulen emeklilik gerek engelli emekliliğinde aylık bağlama oranı (ABO) hesaplanırken kişinin prim gün sayısı 5 bin gün üzerinden hesaplanır. Daha anlaşılır olması için eğer kişi 1800 gün primle emekli olmuşsa bunun emeklilikte alacağı maaşın miktarı hesaplanırken hesaplama 1800 günden değil, 5 bin üzerinden yapılır. Bu sayede hem malulen emekli olacak kişinin hem de engelli emekliliğinden faydalanıp emekli olacaklar için daha az emekli maaşı bağlanmasının önüne geçilmiş olur. Tekrardan üzerine basa basa belirtelim. Malulen emekli olan kişi daha az emekli maaşı almaz. 30 yıl çalışıp normal yoldan emekli olan biriyle 1800 günle emekli olan birinin alacağı emekli maaşı miktarı açısından bir fark olmayacaktır. Olsa bile bu fark çok çok cüzi miktarlarda olur.