KANSER NEDİR?
İnsan vücudunda organizmalar üzerinde meydana gelebilecek olan kontrolsüz ve hızlı bir şekilde çoğalan ve halk arasında da kötü huylu şeklinde bilinen tümörlere verilmiş olan bir isimdir. Buradaki neden hücrelerin sürekli olarak çoğalması ancak insan vücudunu da savunacak güçte olmamasıdır.
Kanserler yani kötü huylu şeklinde adlandırılan tümörler iyi huylu tümörler gibi değillerdir. Onlar vücutta farklı dokulara da sızma ve yayılma durumu da göstermektedirler. Bu duruma ise metastaz denilir.
Sağlıklı bir insan vücudunda hücreler diğer hücrelere tutunarak yaşamlarına devam ederler. Bu tutunma anında ortaya yoğun bir elektron plakası çıkar. Bu durum neticesinde ise hücrelerin ameboid uzantılarında bir durma hatta yavaşlama şeklide görülmektedir. Bu olayın yaratmış olduğu duruma ise inhibisyon adı verilir. Hücrelerin insan vücudunda bölünmesi bu şekilde kontrol altında tutulur.
Normal bir hücre birleşme neticesinde plaka oluşturduktan sonra tekrar çoğalmazlar çünkü onlar için gerekli ortam hazırlanmış olur. Ancak kötü huylu tümörler (kanserli hücreler) sürekli olarak çoğaldıkları için farklı, farklı plakalar oluşturmaya başlarlar. Bu duruma da kontak inhibisyon kaybı denilmektedir.
KANSER NASIL OLUŞUR?
Kanserli tümörlerin oluşma nedeni % 90 civarında çevresel etkilere bağlıdır. Bunun yanı sıra davranış faktörleri de önemli rol oynayabilmektedir. Ancak bazen x ışınları yani mor ötesi denilen ışıklarda, bazı ilaçlarda kimyasallar içerdiklerinden dolayı normal olan bir hücreyi de deforme ederek kanserli bir hücre haline getirebilmektedir.
Kimyasal kansorejenler uygulandığı bölgede örneğin cilt’te ya da bağırsaklarda kanserli hücreler oluşturabilirler. Yada insanın metabolizma durumuna göre karaciğer, böbrekler gibi organlara da bu durumu açabilirler. Kimyasal maddelere maruz kalmak tek başına bir kanser nedeni değildir sebep olarak gösterilemez ancak uygun bir zaman ve ortam oluşması gerekmektedir.
KİMYASAL KANSOREJENLER HANGİLERİDİR?
- Boya endüstrisinde kullanılan hidrokarbonlar
- Hidrokarbonlar: baca temizleyicileri, boya endüstrisinde kullanılan maddeler
- Aflatoksin
- Nikel, krom
- sigara (nikotin, tar)
- Yiyecek katkıları
- Birçok ilaçlar
- Parfümlerde kullanılan bazı kimyasallar
Yukarıda bahsetmiş olduğumuz kimyasal maddeler vücutta hücre genomunda etkileşime girdiklerinden dolayı bir takım değişimler meydana gelecek ve farklı antijetin kazanacaklardır.
Normal iken hızlı bir şekilde kontrolden çıkarak bölünmeye başlayan kanserli hücreler aynı zamanda anormal doku antijeni de oluşturacaklardır. Bu durum neticesinde normal antijenlerde kaybolmakta ve yerini değişkenlik göstermiş olan antijenler alacaktır.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ VE KANSER OLUŞUMU ARASINDAKİ İLİŞKİ
İmmüniyo sistem vücuttaki yabancı dokuları doğrudan ayırabilecek yeteneceği sahiptir ancak bu yabancı dokularında vücuttan atılmasını sağlayamaz. Bir insanda 24 saat içerisinde yaklaşık olarak 1 milyara yakın hücre çoğalması meydana gelir ancak bunlardan da gün içerisinde yüzlercesi mutasyona uğrayarak farklı hücreleri oluştururlar. Ancak bu farklı oluşan hücrelerde hücresel immün mekanizması sayesinde temizlenirler. Buna bağışıklık sisteminin de denetimi denilmektedir.
Bağışıklık sistemi kanserli hücrelerin oluşumunu denetler aynı zamanda da bağışıklık sisteminin denetimine haber gönderir eğer ki burada bağışıklı sistemi cevap vermezse bu durumda kanser oluşumu da hızlı bir şekilde artacaktır.
Özellikle yeni doğan bebeklerde ve yaşı ilerlemiş insanlarda bu mekanizmanın zayıf olması sonucunda yaşlılarda prostat kanseri, çocuklarda ise nöroblastoma çok fazla görülür. Böyle durumlarda ise bağışıklık sistemini etkisi altına alabilecek
KANSER NEDEN ÖLDÜRÜR?
Kansere yakalanmış olan kişilerde ölüm nedeni aslında kanser değildir. Çünkü kanser aynı zamanda vücudun farklı noktalarına da sıçrayacağı için bu organların ağır hasarlanmasına ve görevlerini yerine getirmemesine neden olur. Özellikle kalp hastalıkları ve de enfeksiyon durumları kanser nedeniyle ölümlerde ilk sırayı alırlar. Burada kanserin büyüklüğü ve yayıldığı bölgeler önemli olan konulardır. Bu durum hastanın ölüm nedeninin direk ya da indirek olarak belirleyicisidir. Kanserli hücreler genellikle beyin, karaciğer gibi hayati önem taşıyan organlara doğru yayılma gösterirler.
Günümüzde teknoloji ne kadar ilerlemiş olursa olsun kanser çözüm getirilemeyecek hastalıklar grubu arasında yer alır. Buradaki amaç iyileştirmeye yönelik değil de daha çok hastanın yaşam kalitesinin biraz daha artmasına yönelik olur. Ancak her kanser türünde bu şekilde söylemek de doğru olmaz. Örneğin bağırsak kanserlerinde cerrahi müdahalenin etkisi oldukça büyüktür. Erken bir tanı neticesinde bu hastalıktan kurtulma oranı yaklaşık olarak % 90’ın üzerindedir. Günümüzde tıbbın çaresiz kaldığı durumlarda ise kanserin erken teşhisinde farklı metotlar uygulanmaya başlanmıştır. Sanıyorum ki burada bir araştırmayı sizinle paylaşmak yerinde olacaktır.
Bir köpek türü olan Schnauzerin insan derisindeki benden kanseri koklayarak tespit edebilme yeteneğine sahip olduğu tespit edilmiştir. Bunun faydası ise bazı kanserli hastalarda melanoma belirlenmeyecek bir noktada olabilmektedir. Ve bu oranında % 20’lerde olduğunu düşünürseniz hastaların belli bir grubunda da kanserli hücreler tespit edilemeyebilmektedir.
KANSERİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kanserin 2 şekilde belirtileri olduğunu söyleyebiliriz. Bunlardan birincisi genel hastalık belirtileri ikincisi ise bölgesel hastalık belirtileridir. Çocuklar da ve gençlerde kanserin belirlenmesi oldukça zordur çünkü kanserli hücreler ilk başta önemsenmeyecek şekildedir. Ancak vücudunuzda mor bir leke bununla birlikte ateş ve baş ağrısı meydana geliyorsa burada hiç vakit kaybetmeden doktora gitmeniz gerekir. Bazen vücutta beliren lekeler uzun zaman geçmesine rağmen kaybolmayabilir işte bu durum kanser ihtimalinin de akıllara getirilmesine neden olmalıdır. Ya da bir üşütme neticesinde uzun süre boyunca iyileşemiyorsanız o zaman bu durumun mutlaka bir hekim tarafından değerlendirilmesi gerekecektir. Genel hastalık belirtileri bölgesel belirtilere göre daha farklı durum arz edecektir.
- Genel belirtileri
Kansere yakalanan bir kişinin bağışıklık sistemi tüm gücünü kullanarak bu her geçen gün çoğalan kanserli hücrelere karşı mücadele etmek isteyecektir. Bu vücudun savunma mekanizmasıdır. Ancak bu durumda da bir takım genel hastalık belirtileri ortaya çıkacaktır. Vücut hücrelerle savaşmaya çalıştıkça insanda bir enerji ve kuvvet açığı da meydana gelecektir. Ve bu durumda kişinin bitkin ve yorgun kalmasına neden olur. Genel belirtiler sırasında aşağıdaki durumlar meydana gelecektir.
- Ateş
- Solgunluk
- Genel durgunluk, oyun oynamak istememek, konsantrasyon zayıflığı
- Büyüme ve gelişme gecikmeleri
- Kilo kaybı
Ancak yukarıda belirtmiş olduğumuz genel hastalık belirtileri her bu şikayeti yaşayan kişinin de kanser olacağı anlamına gelmemelidir. Ancak bu bulgular ciddi anlamda uzun süre devam ederse o zaman bu ihtimal üzerinde durmakta da fayda vardır.
- Bölgesel belirtileri
Kanserli hücreler sürekli olarak çoğaldıklarından dolayı bulundukları bölgede de ciddi anlamda bir yer daralmasına neden olacaklardır. Sonuçta buradaki yığılmalar daralmalara neden olacağı içinde bir takım semptomların ortaya çıkmasına neden olurlar. Bu semptomları da aşağıda sıralayabiliriz.
- Bölgesel Şişkinlikler Ve Ağrılar
- Görme Bozuklukları
- Bilinç Bozuklukları, Felç, Havale
- Kemik Ağrıları
Sonuç olarak bu belirtiler neticesinde hastanın doktora geliş öyküsü net bir şekilde alınmalıdır. Bunu fiziksel muayene ile tamamladıktan sonra uzman hekimlerce olayın son halinin tespit edilmesi sağlanır. Kanserin erken tanısı çok önemlidir ve erken tanı sayesinde ölümcül sonuçlar meydana getirmesinin de önü kesilmiş olacaktır. Kanser belki öldürmeyebilir ancak erken teşhis edilmezse bu durum artık kesinlik kazanacaktır.
